Η χαρισματική ζωγράφος, με την super color vision που της επιτρέπει να βλέπει 100Χ περισσότερα χρώματα από τον μέσο άνθρωπο, μας ξεναγεί σε έναν κόσμο διαφορετικό μέσα από τα έργα της.
Ο κόσμος είναι γεμάτος χρώματα. Υπάρχουν άνθρωποι που έχουν τη μοναδική ικανότητα να βλέπουν χρώματα που εμείς δε φανταζόμαστε καν ότι υπάρχουν. Μία από αυτούς είναι η ζωγράφος Concetta Antico που αναγνωρίστηκε ως η πρώτη τετραχρωματική περίπτωση και μπορεί να αντιλαμβάνεται περίπου 99.000.000 επιπλέον χρώματα που εμείς δε γνωρίζουμε καν την ύπαρξή τους. Στο χώρο που η Concetta διδάσκει ζωγραφική, οι μαθητές της λένε πως η δασκάλα μερικές φορές δείχνει χρώματα σε πράγματα που αυτοί δεν βλέπουν. Από περιγραφές υποθέτουμε ότι ο κόσμος της Concetta Antico είναι σαν ένα μωσαϊκό χρωμάτων. «Η μητέρα μου, πριν πεθάνει όταν ήμουν 12 ετών, είπε ότι θα γίνω σπουδαία ζωγράφος και δασκάλα τέχνης. Εκείνη την εποχή δεν σήμαινε κάτι αυτό για μένα. Πάντα ήθελα να είμαι έξω στη φύση, κάτι που δεν είναι ασυνήθιστο για τα παιδιά. Συγκέντρωνα πράγματα από τη φύση γιατί επηρεαζόμουν τόσο πολύ από τα όμορφα χρώματα που έβλεπα. Ήταν σαν κοσμήματα για μένα».
Πώς αντιλαμβανόμαστε τα χρώματα – Το τριχρωματικό μοντέλο
Στο ανθρώπινο μάτι υπάρχουν φωτοϋποδοχείς (κωνία). Η μεμβράνη κάθε κωνίου είναι γεμάτη με μόρια, που ονομάζονται οψίνες, οι οποίες απορροφούν ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία συγκεκριμένου μήκους κύματος και μεταφέρουν αυτή τη πληροφορία στον εγκέφαλο. Κάθε τύπος κωνίου είναι ευαίσθητος για διαφορετικά μήκη κύματος από το ορατό φάσμα.
Στους περισσότερους ανθρώπους, υπάρχουν τρεις διαφορετικοί τύποι κωνίων που ανιχνεύουν τα χρώματα:
●● πράσινο (Μ-κωνίο),
●● κόκκινο (L-κωνίο) και
●● μπλε (S-κωνίο) αντίστοιχα.
Τα υπόλοιπα χρώματα προκύπτουν από την ταυτόχρονη διέγερση των τριών κωνίων σε διαφορετική αναλογία. Η ισότιμη διέγερση τους δίνει το λευκό. Δεδομένου ότι κάθε κωνίο είναι ικανό να αντιλαμβάνεται περίπου 100 διαφορετικά χρώματα, ο συνολικός αριθμός χρωμάτων που μπορεί να αντιληφθεί ένα τριχρωματικό άτομο είναι 100^3 ή 1.000.000.Η Concetta είναι τετραχρωματική, δηλαδή, έχει τέσσερα κωνία, που σημαίνει ότι τα μάτια της είναι ικανά να αντιλαμβάνονται περίπου 100.000.000 αποχρώσεις. Για χρόνια, οι ερευνητές δεν ήταν βέβαιοι ότι υπήρχε τετραχρωματική όραση.
Πώς προκύπτει το ένα επιπλέον κωνίο
Τα γονίδια που επεξεργάζονται το κόκκινο (L-κωνίο) και το πράσινο (Μ-κωνίο) βρίσκονται στο χρωμόσωμα Χ. Μεταλλάξεις στο χρωμόσωμα Χ έχουν ως αποτέλεσμα το άτομο να αντιλαμβάνεται λιγότερο ή περισσότερο τα χρώματα. Οπότε, εάν υπήρχε τετραχρωμία, τότε λογικά προέβλεπαν ότι μπορούσε να βρεθεί μόνο σε άτομα με δύο χρωμοσώματα Χ, που σημαίνει ότι μόνο οι γυναίκες θα μπορούσαν ενδεχομένως να αποκτήσουν τα οφέλη μιας τέτοιας μετάλλαξης.
Οι άνδρες κληρονομούν μόνο ένα χρωμόσωμα Χ από τη μητέρα τους (από τον πατέρα κληρονομούν το Υ χρωμόσωμα). Έτσι, αν το χρωμόσωμα Χ φέρει τη μετάλλαξη στο M-κωνίο, ο αμφιβληστροειδής του θα παράγει τελικά τρεις τύπους κωνίων: ένα φυσιολογικό S-κωνίο του οποίου τα υπεύθυνα γονίδια βρίσκονται στο χρωμόσωμα 7 συν ένα φυσιολογικό L-κωνίο και ένα μεταλλαγμένο Μ-κωνίο από το Χ-χρωμόσωμα.
Αυτός ο άνθρωπος θεωρείται ως ανώμαλος τριχρωματικός, αφού οι τρεις τύποι κωνίων του επιτρέπουν να αντιλαμβάνεται περίπου τον ίδιο αριθμό χρωμάτων, αν και ελαφρώς διαφορετικά. Γι’ αυτό και οι άνδρες εμφανίζουν πιο συχνά εκ γενετής αχρωματοψία. Μια γυναίκα, από την άλλη πλευρά, έχει τη δυνατότητα να φέρει τέσσερις τύπους κωνίων επειδή κληρονομεί δύο χρωμοσώματα Χ (ένα Χ από τη μητέρα και ένα Χ από τον πατέρα). Έτσι εάν ένα από αυτά περιέχει ένα μεταλλαγμένο γονίδιο, θα έχει ένα χρωμόσωμα Χ με τα φυσιολογικά M- και L-κωνία, και ένα χρωμόσωμα Χ με το μεταλλαγμένο γονίδιο. Με βάση τα γονίδια της Concetta, το τέταρτο κωνίο της απορροφά μήκη κύματος που είναι «κοκκινωπό-πορτοκαλο-κίτρινα», αλλά το τι αντιλαμβάνεται η ίδια δεν είναι πλήρως κατανοητό.
Αν και η τετραχρωματική όραση είναι σπάνια, ωστόσο οι γυναίκες με τέσσερις τύπους κωνίων στους αμφιβληστροειδείς τους είναι στην πραγματικότητα πιο συχνές από ό, τι νομίζουμε. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον το 12% του γυναικείου πληθυσμού.
Η εξάσκηση οδηγεί στη τελειότητα
Έχει παρατηρηθεί ότι μόνο ένα μικρό ποσοστό των γυναικών που διαθέτουν ένα επιπλέον κωνίο απολαμβάνουν πραγματικά περισσότερα χρώματα.
Οι ερευνητές υποθέτουν ότι ακόμα και αν δύο άτομα έχουν την ίδια οπτική αντίληψη, ανάλογα με τα ερεθίσματα στα οποία εκτέθηκαν στο πρώιμο στάδιο της ζωής τους, μπορεί να αναπτύξουν διαφορετική όραση αργότερα στη ζωή. Αυτό έχει να κάνει με την ικανότητα του εγκεφάλου να αλλάζει την οργάνωση των νευρώνων και των συνδέσεων του, ώστε να μπορεί να προσαρμόζεται ανά πάσα στιγμή σε νέες καταστάσεις σε σχέση με το περιβάλλον του, γνωστό ως νευροπλαστικότητα. Δηλαδή, ανάλογα με το πόσο χρησιμοποιούμε τις εγκεφαλικές μας συνδέσεις, μπορούμε να τις κάνουμε ισχυρότερες ή πιο αδύναμες.
BIO
Η Concetta, άρχισε να ζωγραφίζει από 7 ετών, για χρόνια, εκτίθετο σε άπειρα χρώματα, οπότε ο εγκέφαλός της δημιούργησε συνδέσεις εκμεταλλευόμενος την τετραχρωμία της. «Με έβλεπαν ως το τέλειο μοντέλο για ένα τετραχρωματικό. Δεν είχα μόνο τον γονότυπο αλλά επίσης εξέφραζα τον γονότυπο στο υψηλότερο δυναμικό του λόγω της δια βίου βύθισης στο χρώμα και τη δημιουργία χρωμάτων. Υπάρχει μια διαφορά ανάμεσα στο να έχεις το γονίδιο και αν έχεις τη δυνατότητα να εκφράσεις αυτό το γονίδιο. Ως καλλιτέχνης και δασκάλα, η αντίληψή μου στο χρώμα είχε τη δυνατότητα να εξελιχθεί. Σκεφτείτε το σαν μυ, αν δεν το χρησιμοποιήσετε, ποτέ δεν θα φτάσετε στο δυναμικό αυτού του γενετικού δώρου. Ήμουν καλλιτέχνης όλη μου τη ζωή».
Η Consetta είναι η μοναδική εκπαιδευτικός η οποία την ώρα που διδάσκει τους μαθητές της ζωγραφική έχει την ικανότητα να αρχίζει και να ολοκληρώνει έναν πίνακα. Όπως η ίδια αναφέρει «η ελαιογραφία έχει αποδειχθεί ότι ανακουφίζει από το άγχος, μειώνει την αρτηριακή πίεση, βελτιώνει την αυτοεκτίμηση, εξαλείφει την κατάθλιψη και δημιουργεί μια πιο ευτυχισμένη και ολοκληρωμένη ζωή. Σε βοηθά να συγκεντρωθείς, να εστιάσεις και να δεις τον κόσμο με διαφορετικό τρόπο, τον τρόπο του καλλιτέχνη».
Ευχαριστούμε την Concetta Antico για την παραχώρηση του φωτογραφικού υλικού.
Πηγές:
1. Merabet, L. B., Rizzo, J. F., Amedi, A., Somers, D. C., & Pascual-Leone, A. (2005). What blindness can tell us about seeing again: merging neuroplasticity and neuroprostheses. Nature Reviews Neuroscience, 6(1), 71-77.
2. De Vries, H. L. (1948). The fundamental response curves of normal and abnormal dichromatic and trichromatic eyes. Physica, 14(6), 367-380.
3. Marshall, J., & Arikawa, K. (2014). Unconventional colour vision. Current Biology, 24(24), R1150-R1154.
4. McCrone, J. (2002). Tetrachromats. The Lancet Neurology, 1(2), 136.
5. Merbs, S. L. and Nathans, J. (1992). Absorption spectra of human cone pigments. Nature 356, 433-435.
6. Hofer, H. et al. (2005). Organization of the human trichromatic cone mosaic. Journal of Neuroscience 25, 9669-9679.
7. Bosten, J. M. et al. (2005). Multidimensional scaling reveals a color dimension unique to ‘color-deficient’ observers. Current Biology 15, R950.
8. Photoreception britannica.com
9. Dr Gabriele Jordan ncl.ac.uk
10. W hat It’s Like To See 100 Million Colors nymag.com
11. Concetta Antico ~ Tetrachromat & Fine Artist concettaantico.com
